Podstawą produkcji tkaniny jest wybór odpowiednich surowców. Mogą nimi być włókna naturalne, sztuczne, syntetyczne, bądź ich mieszanka. Są one oczyszczane, oraz przygotowywane do procesu przędzenia, który polega na skręcaniu włókien w ciągłą nić zwaną przędzą. Tak przygotowany surowiec trafia na krosno gdzie odbywa się proces tkania. Jest to długi i skomplikowany proces polegający na przeplataniu się nitek osnowy i wątku. Tkanina zdjęta z krosna, to tak zwana tkanina surowa. Nie wykazuje ona jeszcze pożądanych właściwości użytkowych oraz estetycznych, dlatego też w następnej kolejności jest ona poddawana procesom wykańczalniczym.
Co dalej dzieje się z takim wyrobem?
Wykończenie tkanin dzielimy na dwa główne etapy:
- Wykończenie wstępne to pierwsza faza obróbki tkanin, która ma na celu przygotowanie materiału do dalszych procesów. Polega na oczyszczeniu tkanin z zanieczyszczeń oraz osnów z klejonki.
- Wykończenie właściwe to etap, który nadaje tkaninie ostateczny wygląd i pożądane właściwości użytkowe. Może obejmować różne procesy, w zależności od rodzaju materiału i jego przeznaczenia.
Do procesów wchodzących w skład obróbki wstępnej zaliczamy:
- Opalanie- polega na usuwaniu meszku z powierzchni tkaniny.
- Odklejanie- ma na celu usunięcie substancji klejących, które zostały nałożone na przędzę przed tkaniem.
- Warzenie- inaczej gotowanie, polega na usunięciu zabrudzeń i pozostałości łusek nasiennych.
- Merceryzację- proces stosowany głównie w przypadku bawełny, w którym tkanina jest traktowana stężonym roztworem wodorotlenku sodu. Zwiększa to jej połysk, wytrzymałość oraz chłonność.
- Bielenie- to kluczowy etap w wykończeniu tkanin, mający na celu usunięcie naturalnych barwników i zanieczyszczeń, aby uzyskać biały kolor lub przygotować tkaninę do dalszych procesów.
- Kwaszenie- to inaczej neutralizacja po bieleniu.
- Płukanie- to proces mający na celu usunięcie zastosowanych wcześniej substancji chemicznych.
Natomiast w wykończaniu właściwym wyróżniamy m.in.:
- Barwienie- to nanoszenie barwnika na tkaninę w celu nadania jej pożądanego koloru. Jest to złożony proces wymagający doboru odpowiednich barwników oraz warunków barwienia.
- Drukowanie- to proces nanoszenia wzorów na tkaninę.
- Gofrowanie- polega na wytłaczaniu wzorów za pomocą gorących wałków z wypukłymi wzorami.
- Maglowanie- proces ten ma na celu nadanie tkaninie łagodnego połysku.
- Drapanie- to proces mechaniczny, który ma na celu zmianę struktury powierzchni tkaniny, nadając jej miękkość, puszystość i charakterystyczny wygląd.
- Sanforyzację- jest to proces mechaniczny, mający na celu zminimalizowanie kurczenia się tkanin podczas prania.
- Apreturowanie- polega na nanoszeniu na powierzchnię tkanin specjalnych substancji chemicznych lub fizycznych, zwanych apreturami. Celem tego procesu jest nadanie tkanin pożądanych właściwości, np. wodoodporności, ognioodporności, czy antybakteryjności.
Procesy wykończalnicze tkanin są niezbędne, aby poprawić właściwości materiałów, takie jak trwałość, estetyka, czy funkcjonalność. Dzięki nim tkaniny stają się bardziej odporne na czynniki zewnętrzne, jak woda, czy światło, a także mogą zyskać specjalistyczne właściwości, np. trudnopalność, wodoodporność, czy antystatyczność.
Źródła:
„Materiałoznawstwo odzieżowe” J. Idryjan-Pajor, 2020 rok
https://arcavia.pl/aktualnosci/24-jak-powstaja-tkaniny-od-produkcji-do-zastosowania
https://study.com/academy/lesson/textile-weaving-terminology.html